هر زمان نام هنر یا صنایع دستی به گوشمان می رسد، بی اختیار نام شهرهایی چون اصفهان، تبریز، کاشان، کرمان و... در ذهنمان تداعی می شود که دارای صنایع دستی پرفروغ و پردرآمدی هستند. به خصوص شهر اصفهان که در رونق صنایع مختلف دستی و هنری مشهورتر از دیگر شهرهاست، به طوری که هر ایرانی با شنیدن نام این شهر می تواند هنرها و صنایع دستی آن را برشمارد که از این میان هنر فرش­بافی، میناکاری، قلم زنی، نگارگری و دیگر هنرها سرآمد این صنایع هنری می باشند.

حال اگر نه از یک ایرانی بلکه از یک مازندرانی یا یک شهروند ساروی خواسته شود تا یکی از صنایع دستی استان یا شهر خود را معرفی نماید چه پاسخی خواهد داشت؟ اولین هنری که به ذهن هر ایرانی و یا هر مازندرانی در خصوص هنر مازندران خطور می کند هنرهای وابسته به چوب مانند منبت کاری، مشبک کاری، معرق کاری، گره­ چینی و دیگر هنرهاست، ولی به راستی این هنرها در مازندران و ساری چقدر رونق داشته و شهروندان از طریق این صنایع دستی چقدر درآمد دارند؟

با توجه به وجود چوب­ های جنگلی و مرغوب در استان عقلانی است که صنایع دستی و هنری این رشته در استان و به خصوص ساری که پیشینه درخشانی در این زمینه دارد رونق داشته باشد ولی این چنین نیست. گذشتگانمان اساتید بسیار چیره دستی در همه شمال ایران و در کشور بودند که به عنوان مثال به خانه های قدیمی شهر ساری اشاره کرد که بسیاری از این خانه ها در محلات تاریخی شهر دارای درب و پنجرهای منبت کاری و مشبک کاری هستند که چشم هر بیننده ای را خیره می کند اما هم اکنون شهروندان عزیز ساروی از استفاده از این درب و پنجره ها محرومند.

همان گونه که گفته شد هنر منبت و معرق و مشبک کاری در مازندران و ساری پیشینه ای طولانی دارد به طوری که در قرون گذشته مازندران و ساری یکی از قطب های این رشته در کشور بوده اند، چرا که هم اکنون نیز می توان آثار هنری فاخری از این رشته ها را در موزه ها و بقاع امامزادگان شمال کشور مشاهده کرد که اثر هنرمندان مازندرانی و ساروی است. در این جا برای اثبات این سخن و همچنین برای آشنایی بیشتر از هنر و صنایع دستی که در اماکن مقدسه شمال کشور توسط هنرمندان مازندرانی تبلورایمانی یافته به نام برخی از آن ها و آثاری که هم اکنون از آن ها در شمال کشور باقی مانده است اشاره می گردد.

(این فهرست از کتاب معماری ایران اثر دکتر محمدیوسف کیانی گرفته شده است که توسط انتشارات سمت در سال 1385 به چاپ رسیده است.)

 این اسامی که در این فهرست از نام اساتید و منبت کار و نجار آمد تنها نمونه ای اندک از نام های اساتید مازندرانی است که در سراسر شمال ایران از گنبدکاووس امروزی در شمال شرق تا آستارا در شمال غرب و شوش و دیگر نقاط کشور آثاری از خود برجای گذاشته اند. همچنین اگر به این فهرست دقت شود روند رونق این هنر را در مازندران از 600 سال گذشته تا قرن حاضر می توان مشاهده کرد. بی گمان این هنر پیشینه ای بسیار بیشتر در مازندران دارد و چون اکثر آثار چوبی کهن تخریب و یا به سرقت رفته اند نمی توان در خصوص آن اظهار نظر کرد.

حال پرسشی که در این جا مطرح می شود این است که در سال های اخیر در مازندران و ساری چه اتفاقی افتاده که به جای ساری و مازندران شهر ملایر در استان همدان قطب منبت کاری کشور شده است؟

سازمان میراث فرهنگی، شهرداری و دیگر نهادهایی که می توانند این هنرها را گسترش داده و برای جمعیت کثیری از جوانان منبت کار، مشبک کار و... که دارای توانایی بسیاری بالایی در سطح کشور هستند و از بیکاری نیز رنج می برند کارآفرینی و اشتغال زایی نماید؟

موضوع زمانی اسفبارتر است که با توجه به توانمندی ­های بسیار بالای ساری و مازندران در هنرهای وابسته به چوب در بازارهای ساری و دیگر شهرهای استان مغازه­هایی دیده می­شود که مجسمه­ های چوبی با دستگاه تراشیده شده را که از کشورهای آفریقایی، چین و کشوهای آسیای جنوب شرقی وارد کشور می­شود که به هیچ­روی با فرهنگ ایرانی اسلامی سازگار نبوده و بعضاً نمایشی از زنان و مردان عریان است، به قیمت گزاف به مردم می­فروشند.

این اتفاق­ها در حالی در جریان است با چوب جنگل­های مازندران چرخ صنعت مبل ­سازی و صنایع چوبی تهران می چرخد و مسئولین محترم نیز کلاً به آن فکر نمی­کنند، نه حمایتی توسط سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری، نه بازار بزرگی توسط شهرداری و نه هیچ بسترسازی دیگر در بخش صنایع دستی صورت نمی­گیرد و این گونه است که هنر فرش بافی در مازندران در این حد پیشرفته است که چند هزار نفر از خانم ها نه برای تولید، بلکه تنها به هدف بیمه شدن در کلاس­های آموزشی این هنر شرکت کرده تا با دریافت مدرک این رشته بیمه شوند و از تولید نیز خبری نباشد و در رشته ­های دیگر هم وضعیت به همین­ گونه است و بسیاری از آقایان هم پس از دریافت مدرک هنرهایی چون منبت کاری معرق کاری و ... به علت عدم درآمدزایی به کارهای دیگر روی آورده اند. ساخت بازار هنر و یا صنایع دستی که برای هنرمندان ایجاد درآمد نماید هم به کلی در برنامه مسئولین و مدیران شهری نیست. سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی! وگردشگری هم تنها این نام را با خود یدک کشیده و فعالیت­های آن در حد برگزاری چند نمایشگاه سالانه محدود شده است و با همه این مسائل انتظار داریم ساری در رتبه های نخست نرخ بیکاری و در رتبه های پایانی توسعه هم نباشد!!!!